15 grudnia 2022 r. o godz. 16.00 (CINiBA, sala dydaktyczna, poziom 0) odbyło się spotkanie promujące książkę albumową Rafał Wojaczek Byłem, jestem (wyd. Instytut Mikołowski, 2021). W spotkaniu wzięli udział autorzy tekstów o poezji Wojaczka opublikowanych w książce: Joanna Dembińska – Pawelec, Dariusz Pawelec, Konrad Wojtyła (redaktor książki) oraz Maciej Melecki.
Opis książki:
Publikacja książki Rafała Wojaczka pt. Byłem, jestem bezpośrednio związana jest z uczczeniem 50 rocznicy śmierci poety, jaka przypadła 11 maja 2021 r. Książka zwiera wybór faksymiliów związanych z twórczością i życiem Rafała Wojaczka – pochodzących z archiwum Instytutu Mikołowskiego, gromadzonego nieprzerwanie od początku powstania instytucji, którego siedzibą przez dwadzieścia lat (1999 – 2019) było rodzinne mieszkanie poety.
Oprócz pamiątek po Poecie, jakie zostały zachowane przez jego rodziców, a które przeszły na poczet własności IM, na przestrzeni lat pojawiały się raz po raz – w postaci darowizn lub zakupu – kolejne rzeczy autorstwa Wojaczka, kompletowane oraz archiwizowane w postać bogatego zbioru zawierającego m.in.: dziewięć fotografii Mikołowa ze stycznia 1962 r., wycinki z gazet i czasopism wierszy oraz recenzji z tomów Wojaczka - publikowane za jego życia bądź krótko po śmierci - dedykacje i odręczne poprawki w egzemplarzach tomów wierszy, dwa listy Wojaczka do prof. Edwarda Balcerzana, zeszyty szkolne, bibliotekę czytanych przez poetę książek z jego autografami, teczkę, w której kompletował maszynopisy swych utworów, a także nieznane i niepublikowane zdjęcie poety z roku 1968. Najcenniejszy zaś korpus archiwum Rafała Wojaczka, zgromadzony przez IM, stanowi zbiór dwu kolekcji. Pierwsza - zakupiona przez Miasto Mikołów – kolekcja, pochodząca ze zbiorów Stanisława Chacińskiego, obejmuje 50 obiektów. Składają się na nią: listy Wojaczka adresowane do niego, autografy wierszy (w tym dwa do tej pory nieznane i niepublikowane), pocztówki, warianty spisów treści debiutanckiego tomu Sezon, a także dedykacje w tomikach poety wraz z autografami wierszy usuniętymi z pierwotnych wersji przez cenzurę, unikatowe egzemplarze miesięcznika Odra z opublikowanymi wierszami Wojaczka, pod którymi znajdują się dopisane własnoręcznie przez autora daty ich powstania. Druga, to dar Sylvio Godona – niemieckiego badacza twórczości Wojaczka oraz publicysty – w posiadanie której wszedł dzięki ofiarowaniu jej przez brata Poety, Andrzeja Wojaczka. Obejmuje ona 32 rękopisy wierszy Wojaczka, pochodzących z okresu pracy nad kanonicznymi tomami wierszy: Nie skończona krucjata oraz Inna bajka. Zawiera także bezcenne trzy oryginalne zdjęcia poety – w tym jedno nieznane, pochodzące z cyklu autoportretów w białej koszuli - a także fotografie rodziców poety, fotografie wykonane w 1982 roku przedstawiające najważniejsze miejsca z życia Wojaczka – w Mikołowie i we Wrocławiu. Wśród owych rękopisów znajduje się autograf wiersza do tej pory niepublikowanego, pt. „Metamorfoza”. Wiersz ten pojawia się w dwu wariantach Nie skończonej krucjaty oraz w pierwotnym wariancie Innej bajki. Ostatecznie nie znalazł się on w żadnym z tych tomów. Nie znalazł się też w wierszach spoza zbiorów, publikowanych w bloku wierszy rozproszonych, w książce Utwory zebrane, w roku 1976, pomimo występowania w postaci tytułu w prezentowanych wariantach obu tomów, umieszczonych w autorskim posłowiu redaktora tomu Bogusława Kierca. Dzięki temu właśnie oznaczeniu go w przedstawionych spisach treści poszczególnych, aranżowanych przez Poetę, wersji książkowych, istniała wiedza o tym wierszu. W dziale rękopisów Biblioteki Ossolineum, gdzie zdeponowana jest przeważająca większość spuścizny literackiej Rafała Wojaczka, tego wiersza nie ma.
Książka zawiera wybrane reprodukcje owych rzeczy, które, w ujęciu biograficzno – literackim, tworzą rozległą panoramę intensywnej aktywności Wojaczka, ujawniającą, w układzie chronologicznym, narastający z roku na rok proces osiągania swej poetyckiej jedyności – niepowtarzalnego języka, tonu wypowiedzi oraz rozległej i drapieżnej wyobraźni, ufundowanej na niezmiennej potrzebie transgresyjnego wyłaniania nowych, kreacyjno - poetyckich światów, zawieranych w dalekosiężnych wizjach. Towarzyszą tym prezentacjom teksty interpretacyjne znamienitych badaczy twórczości oraz życia Wojaczka: Bogusława Kierca, Romualda Cudaka, Joanny Dembińskiej – Pawelec, Dariusza Pawelca, Konrada Wojtyły, a także pracowników IM: Macieja Meleckiego i Krzysztofa Siwczyka.
Charakter oraz forma książki posiada w swym zamierzeniu postać kolażu – reprodukcje autorskich zapisów wierszy sąsiadują z oryginalnymi fotografiami autorstwa Wojaczka, ekspozycje barwnych dedykacji czy autografów listów zestawiane są zaś z fragmentami eksponowanych maszynopisów prozy Wojaczka, czy też pierwodrukami wierszy, a poszczególne partie reprodukowanych prac zostały przedzielone tekstami wspomnianych krytyków, które niewątpliwie wzmacniają odbiór ukazanej fragmentarycznie literackiej schedy twórczości Rafała Wojaczka (Maciej Melecki, Dyrektor Instytutu Mikołowskiego).
Źródło wizerunku okładki książki: Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka w Mikołowie.
Do 15 stycznia można oglądać wystawę "Byłem, jestem" (hol główny, poziom 0). Zapraszamy do CINiB-y!
